Które informacje muszą się znaleźć w analizie stanu BHP, a które niekoniecznie? Jaką formę powinna mieć analiza? I skąd w ogóle wynika obowiązek jej przygotowania? Na te i inne pytania znajdziesz odpowiedź w tym artykule.

Co to jest analiza stanu BHP

Rozpocznijmy od tego, skąd w ogóle wynika obowiązek tworzenia analizy stanu BHP. Wynika on z zakresu obowiązków pracownika służby BHP określonego w “naszym” rozporządzeniu [1]. W tym samym artykule znajdziemy też jedno zagadnienie, które obowiązkowo musi znaleźć się w analizie stanu BHP, mianowicie:

Poza tym treść analizy stanu BHP jest dowolna. Nie oznacza to jednak, że można napisać tam byle co. Analiza stanu BHP musi być przemyślana. Co konkretnie powinna zawierać, napiszę w jednym z kolejnych rozdziałów.

Jak często sporządzać analizę

Prawo wymaga, aby analizę stanu BHP przeprowadzać co najmniej raz w roku. W praktyce analiza stanu BHP najczęściej jest wykonywana w styczniu i obejmuje poprzedni rok kalendarzowy. Ale nie oznacza to, że to jedyna słuszna możliwość. Równie dobrze możesz przygotowywać analizę stanu BHP co roku w kwietniu albo lipcu. Wszystko zależy od Ciebie oraz Twoich ustaleń z pracodawcą.

Ja jednak zachęcam, aby analizę stanu BHP tworzyć na początku roku za poprzedni rok kalendarzowy. Dzięki temu można spojrzeć z lotu ptaka na stan BHP w zakładzie i zastanowić się, jaki kierunek nadać zarówno zakładowi jak i swojej pracy.

Analiza stanu BHP może być również wykonywana częściej niż raz w roku, np. co pół roku albo co kwartał. Wiele zależy od specyfiki zakładu oraz od tego jak traktuje się ten dokument. Analiza stanu BHP jest świetnym narzędziem, aby “zobaczyć” co dzieje się w zakładzie i jaki jest stan bezpieczeństwa. Dobrze przygotowana analiza pozwala zauważyć różne tendencje, zachwiania i nieprawidłowości. Ma ona służyć Tobie i pracodawcy, aby monitorować ważne dla zakładu aspekty. Jeżeli tak właśnie jest postrzegana, to można zastanowić się nad większą częstotliwością jej sporządzania.

Cel analizy stanu BHP

Często o tym wspominam, że zanim się za coś zabierzemy, dobrze jest wiedzieć, po co to robimy. Tak samo jest w przypadku analizy stanu BHP. Warto mieć na uwadze, że analiza ta powinna być swoistym podsumowaniem stanu bezpieczeństwa pracy w zakładzie. To nie jest miejsce na powielanie informacji z innych dokumentów zakładowych. I odwrotnie: analiza nie może zastępować innych dokumentów. Warto o tym pamiętać przygotowując to opracowanie.

Co powinna zawierać analiza stanu BHP

Jak już wspomniałam, zakres i treść analizy stanu BHP jest w zasadzie dowolna. To Ty musisz zdecydować które obszary w Twoim zakładzie są istotne i zasługują na to, aby umieścić je w tym dokumencie. Poniżej podam Ci jakie przykładowe dane zazwyczaj znajdują się w analizie stanu BHP większości zakładów:

• Stan zatrudnienia
• Badania profilaktyczne
• Szkolenia BHP
• Szkolenia specjalistyczne (wózki widłowe, spawacz, SEP itp.)
• Pomiary środowiska pracy
• Wypadkowość
• Zachorowalność na choroby zawodowe
• Zdarzenia potencjalnie wypadkowe
• Ocena ryzyka zawodowego
• Kontrole zewnętrzne (PIP, PIS, PSP, UDT, ZUS itp.)
• Działalność komisji BHP
• Inne zagadnienia wynikające ze specyficznych wymagań branżowych.

Jakie inne zagadnienia możesz umieścić w analizie stanu BHP? Tutaj już musisz samodzielnie zastanowić się które obszary w Twoim zakładzie są krytyczne i wymagają specjalnego podejścia. 

• Jeżeli na przykład w Twoim zakładzie stosowane są czynniki chemiczne lub procesy o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, może warto zamienić je na inne, które nie mają takich właściwości. 
• A może Twój zakład zmaga się z przekroczeniami hałasu? Jeżeli tak, to już masz temat, który warto monitorować w tym dokumencie. 
• Być może zakład ma problem z wypadkowością określonego typu, np. przecięciami dłoni. To zagadnienie również warto poruszyć w analizie stanu BHP.

Więcej szczegółów + szablon analizy do wykorzystania

zajdziesz w moim webinarze “Analiza stanu BHP”!

Dane wejściowe do analizy stanu BHP

Aby dobrze przeprowadzić analizę stanu BHP, musisz przygotować sobie dane wejściowe. Będą to zarówno “Twoje” dane, ale też od innych działów w zakładzie. Polecam Ci więc odpowiednio wcześniej zwrócić się do innych osób, aby potrzebne dane dostarczyli Ci na czas.

Do przeprowadzenia analizy skorzystaj z:

• Prowadzonych rejestrów, np.: wypadków przy pracy, chorób zawodowych, czynników biologicznych, pracowników narażonych na działanie czynników o działaniu rakotwórczym i mutagennym itd.
• Wyników kontroli BHP, które prowadzisz w zakładzie.
• Wyników kontroli przeprowadzonych przez organy zewnętrzne: PIP, PIS, UDT itp.
• Wyników pomiarów środowiska pracy.
• Oceny ryzyka zawodowego i wdrożonych na jej podstawie środkach bezpieczeństwa, np.: środkach ochrony zbiorowej i indywidualnej, rozwiązaniach technicznych, organizacyjnych itp.
• Działań organów wewnątrzzakładowych, np.: komisji BHP, zespołu ds. bezpieczeństwa maszyn itp.
• Zgłoszonych przez pracowników wniosków.
• Zdarzeń potencjalnie wypadkowych (wszelkie near missy, niebezpieczne warunki, zachowania itd.)

Forma analizy stanu BHP

Co ciekawe, prawo nie wskazuje, że analiza stanu BHP powinna być udokumentowana. Jednak zdrowy rozsądek podpowiada, że warto aby była ona przygotowana na piśmie. Cała reszta jest już po Twojej stronie. Możesz w dowolny sposób przedstawić dowolne informacje.

To co bardzo polecam, to postawienie na stronę wizualną przedstawianych danych. Zamiast długaśnych suchych opisów, warto jest przedstawiać dane obrazowo. Są one wtedy bardziej przyjazne i przejrzyste. Pozwalają również łatwiej wychwycić pewne trendy czy zależności, np.:

• Zamiast opisywać, w których miejscach w zakładzie zdarzyło się najwięcej wypadków, przedstaw to na wykresie.
• Podając wskaźniki wypadków odnieś się do poprzednich lat i pokaż na wykresie, jaki jest trend.
• Pisząc o dostosowaniu maszyn do wymagań minimalnych, możesz wkleić zdjęcie maszyny, na którym widać, że nie spełnia ona tych wymagań.

Wersja wizualna opatrzona krótkim komentarzem zawsze jest lepsza niż długie opisywanie. Weź to pod uwagę przygotowując swoją analizę stanu BHP. Pamiętaj również o tym, że analiza stanu BHP musi być, zgodnie z wymogiem prawnym, przedstawiona pracodawcy, a więc powinien on podpisać się na tym dokumencie.