Biorę dzisiaj na tapet te nieszczęsne instrukcje BHP. Dlaczego nieszczęsne? Ponieważ ich sporządzanie to jeden z najczęściej mylonych obowiązków Behapowców. Dowiedz się wszystkiego o instrukcjach BHP.

Co to jest instrukcja BHP?

Instrukcja BHP to zbiór zasad BHP, wskazówek, sposobu działania, która ma dostarczyć pracownikowi wiedzę jak postępować wszędzie tam, gdzie może wystąpić zagrożenie dla życia lub zdrowia pracownika. 

Kiedy trzeba opracować instrukcję BHP?

Prawo nakłada obowiązek przygotowania instrukcji w kilku przypadkach:

1. Jeżeli istnieje możliwość wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia [1].To znaczy, że pracodawca musi przeanalizować jakie sytuacje zagrażające zdrowiu albo życiu pracowników mogą zaistnieć w jego zakładzie oraz przygotować procedury postępowania, dzięki którym pracownicy będą świadomi jak postąpić, aby oddalić się z miejsca zagrożenia w wyznaczone, bezpieczne miejsce. Najpopularniejszą taką instrukcją jest instrukcja postępowania na wypadek pożaru. Zgodnie z nią, pracownik opuszcza swoje stanowisko i udaje się do punktu zbornego.
2. Szczegółowe instrukcje i wskazówki na stanowiskach pracy [2]. Przy opracowaniu tego typu instrukcji należy pamiętać o tym co to jest stanowisko pracy. Pamiętaj, że jest to przestrzeń pracy [3]. Dlatego też, instrukcja stanowiskowa powinna informować pracownika o najważniejszych zasadach BHP podczas pracy na danym stanowisku i w warunkach, jakie na nim występują.
3. Instrukcje BHP dotyczące:
   • stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników,
   • obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych,
   • postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi,
   • udzielania pierwszej pomocy.

Pracodawca sam decyduje dla których czynności, maszyn, czynników opracuje i wyda instrukcje BHP.

Rodzaje instrukcji BHP

W poprzednim akapicie już częściowo napisałam Ci jakie są instrukcje BHP, ale z doświadczenia (i Waszych zapytań) wiem, że te instrukcje wprowadzają Wam pewien zamęt w głowach. Otóż, możemy podzielić instrukcje BHP na następujące kategorie:

• ogólne instrukcje BHP, np. instrukcja transportu wewnątrzzakładowego;
• instrukcje stanowiskowe BHP, np. instrukcja BHP na stanowisku spawacza;
• instrukcje na wypadek awarii, np. instrukcja postępowania w razie pożaru;
• instrukcje BHP podczas pracy np. z maszyną, produktem chemicznym, narzędziem itp.

Kto sporządza instrukcje BHP?

Zgodnie z przepisami, Behapowiec bierze udział w opracowaniu ogólnych instrukcji BHP, które dotyczą całego zakładu i wymagają syntezy wielu przepisów prawnych [4]. W praktyce najczęściej ogólne instrukcje BHP Behapowiec opracowuje samodzielnie. Instrukcje postępowania w sytuacji wypadku, pożaru oraz udzielania pierwszej pomocy również najczęściej w praktyce opracowuje Behapowiec.

Natomiast wszystkie instrukcje szczegółowe – Ty jako Behapowiec – jedynie opiniujesz [5]. Kto je zatem sporządza? Osoby odpowiadające za organizację pracy i bezpieczeństwo pracowników. Najczęściej są to kierownicy, inżynierowie, technolodzy itd. Ale nie Behapowiec. Pamiętaj o tym i nie daj sobie wrzucić na głowę obowiązku, którego w zasadzie nie masz prawa wykonywać. Podobnie jak nie prowadzisz instruktażu stanowiskowego.

Co powinna zawierać instrukcja BHP?

Najważniejszą rzeczą jest to, aby instrukcja była zrozumiała dla pracownika. To bardzo ważne. Instrukcja musi być napisana prostym i przystępnym językiem. Nafaszerowanie jej skomplikowanym słownictwem będzie tylko zniechęcało pracowników do jej przeczytania.

Instrukcja BHP powinna być zbudowana według określonego przepisami schematu [6]:

• czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem danej pracy,
• zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy,
• czynności do wykonania po jej zakończeniu oraz
• zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników.

Instrukcje, które dotyczą prac związanych ze stosowaniem niebezpiecznych substancji i mieszanin chemicznych powinny uwzględniać ważne informacje zawarte w kartach charakterystyki tych produktów.

Instrukcje dotyczące prac z maszynami bądź urządzeniami technicznymi powinny zawierać zasady BHP, uwagi i ostrzeżenia wskazane w instrukcji obsługi producenta danej maszyny lub urządzenia.

Szczegółowe omówienie tematu + szablon do wykorzystania

Stale dostępne

Instrukcje BHP muszą być stale dostępne dla pracowników. Ale co to dokładnie oznacza?

Nie ma konieczności tapetowania pomieszczeń instrukcjami, choć oczywiście można to zrobić i będzie to prawidłowe. Ale w praktyce, pracownik musi po prostu mieć łatwy dostęp do instrukcji, no i oczywiście musi wiedzieć o tym gdzie one są. Najpraktyczniejsze wydaje się być przygotowanie skoroszytu czy segregatora, gdzie wepnie się instrukcje, które mają zastosowanie na danym stanowisku. Można je umieścić w znanym pracownikowi miejscu tak, aby w razie potrzeby łatwo mógł z nich skorzystać.

Nie jest dobrym rozwiązaniem trzymanie instrukcji w biurze brygadzistów (mistrzów, kierowników zmianowych itd), ponieważ to już nie jest dla pracownika łatwy dostęp.

Podsumowanie

Instrukcje BHP dotyczą organizacji pracy i zasad bezpiecznego wykonywania pracy. Pracodawca decyduje do których czynności, stanowisk, maszyn itd wyda instrukcje. Opracowaniem instrukcji BHP zajmują się osoby odpowiedzialne za BHP w zakładzie. Nadrzędną zasadą dotyczącą instrukcji jest ich komunikatywność i prosty przekaz. Instrukcje powinny być stale dostępne dla pracownika bez zbędnego ich poszukiwania. Behapowiec odpowiada za opiniowanie instrukcji BHP, a nie za ich sporządzenie.