Pracodawca? Kierownik? Pracownik? A może behapowiec? Kto ponosi odpowiedzialność za stan bhp w zakładzie? I dlaczego?
Co to jest ten “stan BHP pracy w zakładzie?”
Stan bezpieczeństwa i higieny pracy można określić jako całokształt działań i postaw, które mają wpływ na bezpieczeństwo pracy i jego poziom w zakładzie. To znaczy, że podejmując decyzje dotyczące budowy zakładu, organizacji stanowisk pracy, wyposażenia technicznego, można brać pod uwagę (lub nie) aspekty bezpieczeństwa. I to właśnie tworzy stan BHP w zakładzie.
Kto ponosi odpowiedzialność za stan BHP w zakładzie?
Każde miejsce pracy, niezależnie od profilu działalności, funkcjonuje według ustalonego porządku. Kto ustala ten porządek? Oczywiście szef, czyli pracodawca. To on określa zasady, według których działa zakład. Tym samym, wyznacza postawę wobec bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie.
§ 1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Na zakres odpowiedzialności pracodawcy nie wpływają obowiązki pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy, o których mowa w art. 23711 § 2. [1]
Kodeks pracy mówi wprost, że odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie ponosi pracodawca. To znaczy, że tej odpowiedzialności nie może z siebie w żaden sposób zdjąć i przekazać komuś innemu.
Dlaczego tak jest?
A co jeśli pracodawca wyznaczy kierowników działów?
W sytuacji, kiedy pracodawca tworzy stanowiska dla osób kierujących pracownikami, to wraz z częścią władzy, którą im przekazuje, otrzymują oni część odpowiedzialności [2]. Zakres władzy wyznacza zakres odpowiedzialności.
To znaczy, że pracodawca będzie odpowiadał za cały zakład, kierownik produkcji za dział produkcji, a logistyki za logistykę. Kierownik zmianowy odpowiada za swoją zmianę, a lider obszaru już tylko za obszar. Każda władza, niezależnie od skali, wiąże się z odpowiedzialnością za bezpieczeństwo ludzi ze swojego obszaru.
To niezmiernie ważne, aby osoby na stanowiskach kierowniczych zdawały sobie sprawę z wagi tej odpowiedzialności. Aby każdego dnia, planując pracę, mieli na uwadze, że mają realny wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo ludzkie.
Nie można liczyć na łut szczęścia i nie zważając na warunki pracy, żyć w radosnym przeświadczeniu, że “tyle lat nic się nie stało, więc dlaczego teraz miało by się stać?”.
Skuteczne instrukcje i procedury BHP w zakładzie
A służba BHP? Odpowiada za BHP?
Służba BHP jest, de facto, jedynym organem w zakładzie, który jest wyłączony z odpowiedzialności za stan BHP. Nie oznacza to jednak, że stan BHP nas nie interesuje i nie musimy w tym zakresie nic robić. Przeciwnie. Jesteśmy ustanowieni organem doradczym i kontrolnym dla pracodawcy [4]. Mamy swój zakres obowiązków wynikający z przepisów prawa [5].
Nie jesteśmy natomiast osobami decyzyjnymi. Naszym obowiązkiem jest rzetelne wykonywanie powierzonych nam zadań i z tego możemy być rozliczani. Ale nie z decyzji tego, kto ponosi odpowiedzialność za stan BHP w zakładzie.
Przed kim ponosi się odpowiedzialność za BHP?
Organami uprawionymi do nadzoru i kontroli przestrzegania przepisów BHP są Państwowa Inspekcja Pracy i Państwowa Inspekcja Sanitarna [6]. Organy te kontrolują pracodawców i osoby kierujące pracownikami. Mają prawo wyciągać konsekwencje wobec pracodawców, którzy nie przestrzegają powierzonych im obowiązków prawnych w zakresie BHP.
Pracodawca i osoby kierujące pracownikami mogą również ponieść odpowiedzialność karną w wymiarze nawet do 3 lat pozbawienia wolności [7].
Podsumowanie
Jeśli pracujesz w służbie BHP, prawdopodobnie masz największą wiedzę w dziedzinie BHP w zakładzie. Nawet gdy dopiero zaczynasz. Nawet, jeśli to Twoje pierwsze zetknięcie z tym zawodem. Serio. Masz wiedzę, masz świadomość wagi bezpieczeństwa podczas pracy i masz obowiązek prawny, aby informować, doradzać i promować kwestie BHP w organizacji.
Zachęcam Cię do tego, aby zadbać o rzetelną realizację obowiązku popularyzowania tematyki BHP. Warto jest uświadomić osobom kierującym pracownikami, kto ponosi odpowiedzialność za stan BHP w zakładzie i jakie mają w związku z tym obowiązki. Jeśli do tej pory nie poznali swoich obowiązków w zakresie BHP, nie ma co liczyć, że uzupełnią te braki sami. Dobrze jest wypracować sobie ciekawe sposoby na promowanie bezpieczeństwa w zakładzie.
- Jak przygotować się do kontroli Państwowej Inspekcji Pracy?
- Jak szkolić z BHP pracowników obcojęzycznych
- Prace uciążliwe, niebezpieczne lub szkodliwe dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią
- Badania profilaktyczne
- Co to jest komisja BHP i jakie ma zadania
- Społeczna inspekcja pracy
