Czy orzeczenie lekarskie powinno mieć tylko zapis “zdolny” – “niezdolny” do wykonywania pracy? A może konieczne są jeszcze inne informacje podane przez lekarza?
Jakiś czas temu Kasia, Subskrybentka mojego newslettera, zadała następujące pytania:
“Badania lekarskie – co musi być wypisane na orzeczeniu lekarskim, np. czy adnotacja odnośnie “pracy przy komputerze” musi być zawarta, czy “praca na wysokości”, kiedy muszą być zawarte dodatkowe informacje na orzeczeniu lekarskim, jeżeli lekarz medycyny pracy wskaże zalecenia jak należy postępować (np. podnoszenie ciężarów do 20 kg, czy potrzebna jest dodatkowa dokumentacja od kierownika, że deklaruje się, iż ten pracownik nie będzie wykonywał przenoszenia ładunków powyżej 20 kg), czy można z pracownikiem rozwiązać umowę, jeżeli nie chcemy aby pracownik miał ograniczenia co do podnoszenia ładunków, kiedy badania lekarskie mogą przejść na inną firmę, czy można pracownika skierować na dodatkowe badania lekarskie (z własnej lub z pracownika woli) i jak je zakwalifikować w skierowaniu (jako kontrolne?), czy w przypadku substancji chemicznych na skierowaniu należy wpisywać również wartości pomiarów zrobionych na tym stanowisku, jak wypełnić skierowanie na badania”
Orzeczenie musi być jednoznaczne
Zacznijmy od najważniejszej rzeczy. Orzeczenie lekarskie musi być jednoznaczne. To znaczy, że lekarz nie może wpisywać ograniczeń do podanych w skierowaniu warunków. Rolą lekarza jest dokonanie jednoznacznej oceny czy dany pracownik może czy nie może pracować w warunkach określonych w skierowaniu na badania. Potwierdza to nie tylko zapis prawny [1]:
1) brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku albo 2) istnienie przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku – w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, o którym mowa w § 4.
ale również wyrok Sądu Najwyższego [2], który wskazał, że nawet jeśli istnieje tylko jedno przeciwwskazanie, to kwalifikuje się to do rozwiązania umowy o pracę z danym pracownikiem.
Skierowanie
Pracodawca jest zobowiązany do jak najdokładniejszego opisania stanowiska pracy i wskazania rodzajów prac, czynników niebezpiecznych i uciążliwych, które na stanowisku występują. Jest to równoznaczne z tym, że pracodawca oczekuje konkretnej odpowiedzi od lekarza czy dany pracownik w danych warunkach ma lub nie ma przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy.
Jak przygotować skierowanie na badania
Należy skorzystać ze wzoru będącego załącznikiem nr 3a do rozporządzenia [1]. W treści skierowania należy wpisać czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe podzielone na 5 kategorii:
- Czynniki fizyczne
- Pyły
- Czynniki chemiczne
- Czynniki biologiczne
- Inne czynniki, w tym niebezpieczne.
Aby właściwie podać lekarzowi te czynniki, skorzystaj z tabeli w załączniku nr 1 do rozporządzenia [1]. Oczywiście wpisuj tylko dane z kolumny nr 2, czyli “Czynnik szkodliwy lub uciążliwy”. Absolutnie nie wpisuj lekarzowi pozostałych informacji z tej tabeli.
Jeśli dysponujesz wynikami badań i pomiarów poszczególnych czynników środowiska pracy, wypisz je w skierowaniu.
Nawiasem mówiąc, przygotowywanie skierowań na badania profilaktycznie nie należy do ustawowych obowiązków pracownika służby BHP. Jest to zadanie Działu HR.
Jeśli chcesz nauczyć się przygotowywać poprawne skierowania na badania profilaktyczne, zobacz mój webinar “Badania profilaktyczne i skierowania” oraz pobierz materiały dodatkowe.
Orzeczenie lekarskie
Wiem, że się powtarzam, ale chcę to wyraźnie podkreślić. Obowiązkiem lekarza jest jednoznaczne określenie czy pracownik jest zdolny czy niezdolny do wykonywania pracy w podanych warunkach. Niektórzy lekarze błędnie stosują zapisy o ograniczeniach. Jest to ogromny błąd, który czyni orzeczenie wewnętrznie sprzecznym.
Jedyną dopuszczalną praktyką jest zamieszczenie przez lekarza uwag, np. “praca w szkłach korekcyjnych”, “praca w ochronnikach słuchu powyżej 80 dB”. Takie zapisy nie ograniczają pracy. Stawiają wskazówki profilaktyczne, których należy przestrzegać, aby pracownik mógł bezpiecznie wykonywać pracę.
Rola lekarza jest więc całkowicie “zero – jedynkowa”. Ma orzec albo zdolność do pracy albo jej brak. Nie ma tutaj miejsca na nic po środku. Nie może wpisywać ograniczeń, ponieważ pracodawca ustala organizację i przebieg pracy. Takie błędne orzeczenie lekarskie mogłoby prowadzić do absurdów, w których pracodawca musiałby dostosowywać się do sztucznie narzuconych przez lekarza ograniczeń.
Co zrobić z takim “warunkowym” orzeczeniem?
Zakwestionować składając odwołanie do uprawnionej jednostki według procedury wskazanej w rozporządzeniu [3].
Badania inne niż wstępne, okresowe i kontrolne
Kodeks pracy jasno określa 3 rodzaje badań, na które pracodawca może skierować pracownika oraz ich uzasadnienie [4]. Nie ma więc podstawy prawnej do tego, aby pracodawca ze swojej inicjatywy skierował pracownika na inne badania profilaktyczne. Dopuszczalne jest natomiast skierowanie pracownika na badanie na jego wniosek.
Podsumowanie
Pracodawca może skierować pracownika na badania wstępne, okresowe i kontrolne. Podstawą jest dobrze przygotowane skierowanie na badania, opisujące warunki pracy. Zadanie lekarza to jednoznaczne orzeczenie czy dany pracownik w danych warunkach może pracować. Niedopuszczalne jest wpisywanie przez lekarza jakichkolwiek ograniczeń w orzeczeniu. Jeśli dojdzie do takiej sytuacji, pracodawca ma prawo, a nawet obowiązek, takie orzeczenie zakwestionować. Jeśli lekarz stwierdzi przeciwwskazania zdrowotne do pracy na danym stanowisku, z pracownikiem można rozwiązać umowę o pracę.
- Dz.U. 2020 poz. 2131 – w tej nowelizacji znajdziesz aktualną tabelę, według której musisz wypełnić skierowanie na badania!
Witam. Czy informacje o prowadzeniu sporadycznie samochodu służbowego (kierownik rzadko ale jednak wyjeżdża ) tez należy wpisać do skierowania na badania lekarskie? Nie ma to charakteru stałego. Sytuacje nagle. Pozdrawiam
Tak, oczywiście. Wypadek może wydarzyć się zawsze, a badania to obok szkoleń pierwsza rzecz, która jest weryfikowana.
Dziękuję
Witam!W obecnej chwili jestem na zwolnieniu lekarskim do końca października. W zaleceniach przez szpital mam napisane-zakaz dźwigania ciężarów powyżej 5kg przez 3 miesiące. Ostatnia operację miałam 10.08.2022.W skierowaniach wystawionych przez zakład pracy w latach wcześniejszych mam napisane takie czynniki:
-czynniki fizyczne-hałas
-pyły nieorganiczne
-zagrożenie związane z obsługą monitora ekranowego:praca z ekranem LCD
-praca wymagająca pełnej sprawności ruchowej-obsługa przesiewarki,młynka warsztatowego
-praca na wysokości do 3 m.
Pytanie czy zakaz dźwigania jest ujęty w tych skierowaniach. Czy pracodawcą może mnie zwolnić.
Jeśli zwolnienie chorobowe będzie trwało powyżej 30 dni, to po jego zakończeniu zostanie Pani skierowana na badanie kontrolne i wtedy zostanie wydana decyzja o dalszej zdolności do pracy na obecnie zajmowanym stanowisku.
Dzień dobry, a co z wpisywaniem zalecenia o noszeniu okularów przy pracy powyżej 4h z minitorem? Drugie pytanie co gdy lekarz MP wpisuje w orzeczeniu zalecenie odnośnie ochronnikó słuchu mimo, że Lex jest w normie (60) a tylko Lcpeak (chwilowy) wynosi 106?
Justyno, to są zalecenia, a nie warunki dopuszczenia do pracy, więc należy się do nich zastosować. A jeśli pracodawca się z tym nie zgadza, może się odwołać od decyzji lekarza.
Dzień dobry, czy jeśli na skierowaniu mialem czynniki szkodliwe w ilości 2 . – praca na komputerze, – praca na wysokości powyzej 3m. I otrzymałem orzeczenie o braku przeciwskazań do wykonywania pracy. To czy np zapis Praca na wysokości powyzej 3m musi być wpisana w orzeczeniu, pytam ponieważ wcześniej miałem orzeczenie z takim zapisem, a obecnie nie. Czy w związku z tym że na skierowaniu byl zapis praca nawysokosci powyzej 3m to mogę nadal wykonywać to prace ? Czy muszę poprawić orzeczenie ? Pozdrawiam.
Na orzeczeniu lekarz nie musi powielać czynników ze skierowania. Wystarczy zapis o zdolności lub niezdolności do pracy na danym stanowisku. Wszystkie wątpliwości najlepiej jest zawsze rozwiać w swoim zakładzie pracy, w kadrach lub w BHP.
A Pani jako BHP-owiec jakby zrobiła ?
Według mnie, na podstawie przytoczonych informacji, orzeczenie jest wydane poprawnie. Zastanawiające jest natomiast zapisywanie w skierowaniu pracy na wysokości powyżej 3 m, bo takiego obowiązku już nie ma.
Kierując pracownika na badania okresowe, w skierowaniu zamieszczany jest zapis: praca przy monitorze ekranowym przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy, prowadzenie samochodu w celach służbowych. Po wykonaniu badań na dostarczonym orzeczeniu lekarskim brak jest adnotacji, że pracownik ma wykonywać pracę przy monitorze w okularach/ szkłach kontaktowych oraz, że może prowadzić samochód. Lekarz profilaktyk nie przekazał też pracownikowi odrębnego zaświadczenia w tym zakresie. Na podstawie tak wystawionego orzeczenia lekarskiego przez lekarza medycyny pracy nie mamy możliwości zrefundowania kosztów za okulary, gdzie zgodnie z Rozporządzeniem MPiPS z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, obowiązkiem pracodawcy, który zatrudnia pracownika na takim stanowisku (tj. pracownik użytkuje w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy i wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej… Czytaj więcej »
Orzeczenie nie ma powielać zapisów skierowania, tylko wydawać jednoznaczną informację, czy pracownik może czy nie może wykonywać pracę w opisanych warunkach. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości najlepiej jest skontaktować się z ośrodkiem medycyny pracy i wyjaśnić temat.