Zapraszam Cię do przeczytania artykułu eksperckiego dotyczącego szkolenia inspektorów ochrony przeciwpożarowej. Dowiesz się jak przebiega szkolenie i jakie kwalifikacje Ci da. Zapraszam w imieniu moim i autora artykułu Dominika Kendysia, doświadczonego strażaka i wykładowcy.

Kim jest i jakie ma uprawnienia inspektor ochrony przeciwpożarowej?

Na początku wypadałoby wyjaśnić pojęcie inspektora ochrony przeciwpożarowej, czyli osoby posiadającej odpowiednie kwalifikacje do wykonywania czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej. Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do wykonywania niektórych zawodów wprowadziła zmiany w ustawie o ochronie przeciwpożarowej. I tak osoby niezatrudnione w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, czyli jednostkach organizacyjnych Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej, zakładowej straży pożarnej, zakładowej służbie ratowniczej, gminnej zawodowej straży pożarnej, powiatowej/miejskiej zawodowej straży pożarnej, terenowej służbie ratowniczej i innych jednostkach ratowniczych, wykonujące czynności wyłącznie w zakresie wynikającym z art. 4 ust. 1  ustawy o ochronie przeciwpożarowej, powinny mieć co najmniej wykształcenie średnie i ukończone szkolenie inspektorów ochrony przeciwpożarowej lub tytuł zawodowy technika pożarnictwa [1].

Brzmi trochę skomplikowanie, ale meritum tego zapisu jest takie, że jeżeli chcemy zostać inspektorem ochrony przeciwpożarowej musimy odbyć odpowiednie szkolenie, ponieważ drugi przypadek dotyczy osób, które są funkcjonariuszami Państwowej Straży Pożarnej, czyli strażakami. Ustawa deregulacyjna to także pewnego rodzaju ukłon w stronę Państwowej Straży Pożarnej, ponieważ nie występuje w niej pojęcie specjalisty ochrony przeciwpożarowej, a zgodnie z nią uprawnienia równe jemu ma osoba mająca tytuł zawodowy inżyniera pożarnictwa lub ukończone w Szkole Głównej Służby Pożarniczej studia wyższe w zakresie inżynierii bezpieczeństwa w specjalności inżynieria bezpieczeństwa pożarowego [1].

Ktoś może zadać pytanie, a co ze specjalistami ochrony przeciwpożarowej, którzy wykonywali te czynności do czasu wejścia w życie powyższej ustawy? Oni mogą dalej wykonywać przewidziane dla nich wcześniej czynności do czasu utraty ważności posiadanego zaświadczenia o ukończeniu szkolenia specjalistów. Następnie automatycznie nabywają uprawnienia inspektorów ochrony przeciwpożarowej na rok od dnia utraty ważności powyższego zaświadczenia. Dlatego, jeżeli dopiero zaczynamy swoją przygodę z ochroną przeciwpożarową i chcemy wykonywać czynności w tym zakresie, możemy jedynie zdobyć uprawnienia inspektora ochrony przeciwpożarowej. No chyba, że czyta to młoda osoba,  która marzy o ukończeniu szkoły pożarniczej. Ale to już temat na inny tekst.

Czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej

Wracając do tematu, wypadałoby jeszcze wyjaśnić art. 4 ust 1. ustawy o ochronie przeciwpożarowej mówiący o czynnościach z zakresu ochrony przeciwpożarowej. Powyższy artykuł wymienia do czego jest zobowiązany właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu w celu zapewnienia im ochrony przeciwpożarowej, czyli m.in. do wyposażenia budynku, obiektu budowlanego lub terenu w wymagane urządzenia pożarowe i gaśnice, czy też przygotowania budynku, obiektu budowlanego lub terenu do prowadzenia akcji ratowniczej [2].

Uprawnienia

Uprawnienia inspektora ochrony przeciwpożarowej nabywa na okres 5 lat osoba, która ukończyła szkolenie inspektorów ochrony przeciwpożarowej lub szkolenie aktualizujące. Ukończenie powyższych szkoleń potwierdzają otrzymane zaświadczenia. Okres 5 lat, na który nabędziemy uprawnienia jest liczony od dnia wystawienia zaświadczenia. Co jest bardzo istotne, późniejsze szkolenie aktualizujące należy ukończyć w okresie ważności nabytych uprawnień. Oznacza to, że jeżeli zapiszemy się na kurs aktualizujący i w czasie jego trwania zakończy się okres 5 lat nabytych przez nas wcześniej uprawnień, to będziemy zobowiązani ponownie ukończyć „pełne” szkolenie inspektorów ochrony przeciwpożarowej. Dlatego trzeba trzymać rękę na pulsie i odpowiednio wcześniej zapisać się na kurs aktualizujący.

Informacje na temat zakresu szkoleń, elementów programów, wzorów zaświadczeń, czy też opłat za szkolenie znajdziemy w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych w sprawie szkoleń inspektorów ochrony przeciwpożarowej [3], część informacji w przytaczanej wcześniej ustawie deregulacyjnej z 2015 r., natomiast konkretne tematy zajęć i treści nauczania, w programach szkoleń inspektorów ochrony przeciwpożarowej zatwierdzonych przez Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej (program szkolenia „pełnego” i aktualizującego) [4].

Wymogi udziału w szkoleniu z zakresu ochrony przeciwpożarowej

Z punktu wiedzenia osoby, która zainteresowana jest szkoleniem, informacji, których najbardziej będzie potrzebować znajdzie na stronie internetowej organizatora szkolenia. Mowa o ogłoszeniu terminu szkolenia, warunkach przyjęcia na szkolenie, kosztach oraz wymaganych dokumentach, które będziemy musieli dostarczyć organizatorowi. Skoro mowa o organizatorze szkolenia inspektorów ochrony przeciwpożarowej (także aktualizującego) to należy powiedzieć kto może nim być. I tak szkolenia mogą prowadzić szkoły Państwowej Straży Pożarnej (Warszawa, Poznań, Częstochowa, Kraków, Bydgoszcz), ośrodki szkolenia  w komendach wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej oraz instytuty badawcze Państwowej Straży Pożarnej.

Przebieg szkolenia

Kolejna sprawa, to jak wyglądają same szkolenia, czyli „pełne”, jak też aktualizujące. W pierwszym przypadku mamy dwa tygodniowe zjazdy oddzielone dwutygodniowa przerwą. Przerwa to czas na naukę i napisanie pracy projektowej, która jest jednym z warunków ukończenia szkolenia. Drugi najważniejszy warunek to oczywiście egzamin końcowy w formie testu (30 pytań zamkniętych z jedną prawidłową odpowiedzią).

Jeśli chodzi o same zajęcia na szkoleniu to są to zajęcia dydaktyczne teoretyczne (większość godzin na szkoleniu) i praktyczne oraz zajęcia praktyczne w wybranym zakładzie, gdzie zapoznamy się z jego specyfiką, zagrożeniami w nim występującymi oraz zabezpieczeniami pod względem ochrony przeciwpożarowej. Program szkolenia „pełnego” inspektorów oprócz szkolenia w formie stacjonarnej, o której napisałem powyżej, dopuszcza też szkolenie przeprowadzone przy wykorzystaniu e-learningu.  W tym przypadku teoria jest realizowana na platformie e-learningowej, a słuchacz musi przyjechać jedynie na zajęcia praktyczne i egzamin. I tu pewnie padnie pytanie, co będzie lepsze, szkolenie stacjonarne, czy też w formie e-learningowej?

Nie ma chyba jednoznacznej odpowiedzi. Przewaga e-learningu na pewno jest taka, że możemy to zrobić po swojej pracy siedząc wygodnie na kanapie w domu. Jeśli nie mieszkamy w mieście organizatora szkolenia odchodzi nam problem dojazdów na zajęcia, czy też noclegu, jeśli mieszkamy w znacznej odległości. Forma stacjonarna na pewno ma tą przewagę, że na żywo możemy zadawać pytania prowadzącym zajęcia. Często w czasie zajęć wywiązuje się ciekawa dyskusja m.in. na temat zagrożeń pożarowych w zakładach, w których pracują uczestnicy szkolenia, czy też tego, jak przygotować się do akcji ratowniczo-gaśniczej prowadzonej przez Państwową Straż Pożarną. Z własnego doświadczenia wiem, że słuchacze szkolenia zadają mnóstwo pytań i często podchodzą nawet po zakończonych zajęciach porozmawiać o treściach, które ich zainteresowały.

Czy szkolenie jest trudne?

Na pewno wymaga posiedzenia w domu i poczytania przepisów oraz materiałów szkoleniowych. Program szkolenia zaleca, aby organizator szkolenia przekazywał uczestnikom materiały szkoleniowe do każdego z tematów, w tym wykaz obowiązujących przepisów. Trzeba napisać pracę projektową, która powinna dotyczyć np. bezpieczeństwa pożarowego w wybranym przez siebie zakładzie pracy. No i egzamin, który kończy całe szkolenie. Dużym plusem są zajęcia praktyczne, w czasie których m.in. pod fachowym okiem instruktorów nauczymy się używać wielu typów gaśnic, czy też koca gaśniczego, czyli przedstawicieli podręcznego sprzętu gaśniczego.

Czy warto zdobyć uprawnienia inspektora ochrony przeciwpożarowej jeśli już pracujemy w służbie BHP?

Na pewno tak. Zdobywamy dodatkowe uprawnienia, co staje się naszym atutem w rozmowie z pracodawcą. Poza tym zdobyta wiedza przyda się nam np. w czasie prowadzenia szkoleń okresowych BHP, w których programy szkolenia mogą zawierać takie elementy jak zasady ochrony przeciwpożarowej, czy też postępowanie w razie pożaru. Z własnego doświadczenia wiem, że na każdym szkoleniu inspektorów ochrony przeciwpożarowej duży odsetek słuchaczy to osoby pracujące w służbie BHP, lub którym powierzono wykonywanie zadań służby BHP. Jeśli chodzi o szkolenie inspektorów ochrony przeciwpożarowej (aktualizujące), to jest o wiele krótsze, bo najczęściej występuje w formie 3-dniowego zjazdu zakończonego egzaminem.

Autor Artykułu

kpt. mgr inż. Dominik Kendyś

W Państwowej Straży Pożarnej pracuje od 2001 r. Przez 10 lat brał czynny udział w akcjach ratowniczo-gaśniczych.

Obecnie Wykładowca w Ośrodku Szkolenia PSP w Łapach w województwie podlaskim. Szkoli funkcjonariuszy PSP oraz słuchaczy na szkoleniach inspektorów ochrony przeciwpożarowej.

Absolwent Szkoły Aspirantów PSP w Poznaniu i Szkoły Głównej Służby Pożarniczej w Warszawie, studiów podyplomowych BHP na Politechnice Białostockiej oraz studiów podyplomowych Nauczyciel przedmiotów zawodowych na Wydziale Pedagogiki i Psychologii na Uniwersytecie w Białymstoku.

Prowadzi szkolenia ppoż. w zakresie próbnej ewakuacji oraz prawidłowego użycia gaśnic, a także zachowania na wypadek pożaru lub innego miejscowego zagrożenia.

e-mail : dominikkendys@gmail.com