W tym artykule znajdziesz komplet informacji, jakie szkolenia w dziedzinie BHP musi przejść pracownik służby BHP. Zapraszam!

Rodzaje szkoleń BHP

Pracownik służby BHP, podobnie jak każdy inny pracownik, ma obowiązek wziąć udział w dwóch rodzajach szkoleń w dziedzinie BHP:

• szkoleniu wstępnym, składającym się z instruktażu ogólnego i instruktażu stanowiskowego,
• szkoleniu okresowym.

Instruktaż ogólny

Rozporządzenie w sprawie szkolenia w dziedzinie BHP [1] nie ustanowiło wyjątków dla pracowników służby BHP. Oznacza to, że behapowcy, jak wszyscy inni pracownicy, muszą brać udział w szkoleniach z tej dziedziny. Wymóg ten dość często budzi wątpliwości – w końcu dlaczego ktoś, kto sam może prowadzić ten instruktaż, musi brać w nim udział jako uczestnik? Jak się okazuje ma to sens!

W programie instruktażu ogólnego zawarte są nie tylko najważniejsze wymagania prawne, które każdy pracownik służby BHP z pewnością zna (jeśli jest inaczej, koniecznie przeczytaj artykuł Przepisy, które musisz znać, kiedy zaczynasz pracę w służbie BHP). 

Instruktaż ogólny to szkolenie, które obejmuje swoim zakresem mnóstwo informacji o konkretnym zakładzie. Dotyczą one chociażby takich aspektów jak:

• zagrożenia wypadkowe i zagrożenia dla zdrowia występujące w zakładzie i podstawowe środki zapobiegawcze,
• podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy związane z obsługą urządzeń technicznych oraz transportem wewnątrzzakładowym,
• zasady przydziału i stosowania odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej, 
• postępowania w razie pożaru.

W każdym zakładzie zasady te różnią się, zatem to naprawdę konieczne, aby pracownik służby BHP również je znał. Zwłaszcza że sam będzie prowadził instruktaże ogólne w tym zakładzie.

Jeśli potrzebujesz ogólnej wiedzy o tym, jak wygląda instruktaż ogólny, ile trwa, jaką ma formę oraz kto i kiedy go prowadzi, zapraszam do artykułu: Szkolenie wstępne w dziedzinie BHP: instruktaż ogólny. 

Kto prowadzi instruktaż ogólny dla pracownika służby BHP

Jeśli pracownik służby BHP dołącza do wieloosobowego działu BHP, sytuacja jest prosta – instruktaż ogólny prowadzi inny pracownik służby BHP.

Jeśli pracownik służby BHP jest jedynym pracownikiem służby BHP, to istnieją cztery możliwości przeprowadzenia instruktażu.

• W sytuacji, w której poprzedni pracownik służby BHP odchodzi z pracy, to można tak zorganizować zatrudnienie, aby przez jakiś czas obie osoby były zatrudnione jednocześnie (np. przez tydzień). W tej sytuacji instruktaż ogólny dla nowego pracownika służby BHP przeprowadza dotychczasowy pracownik służby BHP.
• W sytuacji, w której poprzedni pracownik służby BHP już nie pracuje albo w ogóle wcześniej nie było służby BHP, a pracodawca korzysta z usług specjalisty z zewnątrz, to właśnie ta osoba może przeprowadzić instruktaż ogólny.
• Jeśli wcześniej pracodawca nie utworzył służby BHP i zadania tej służby realizowała osoba zatrudniona przy innej pracy, to właśnie ta osoba powinna przeprowadzić instruktaż ogólny.
• Pracodawca może też skorzystać z jeszcze innej możliwości, mianowicie wyznaczyć dowolnego pracownika posiadającego zasób wiedzy i umiejętności zapewniające właściwą realizację programu instruktażu. Osoba ta nie musi mieć wykształcenia w zakresie BHP. Wystarczy jej aktualne zaświadczenie o ukończeniu wymaganego dla swojej grupy zawodowej szkolenia w dziedzinie bhp. Co więcej, z tej możliwości pracodawca może korzystać również w sytuacji, kiedy pracownik służby BHP przebywa na urlopie lub zwolnieniu chorobowym. 

Instruktaż stanowiskowy

Celem instruktażu stanowiskowego jest zapoznanie pracownika między innymi z:

• czynnikami środowiska pracy występującymi na stanowisku,
• ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną pracą,
• sposobami ochrony przed zagrożeniami, 
• metodami bezpiecznego wykonywania pracy na stanowisku.

Ze względu na to, że w każdym zakładzie występują inne zagrożenia, inne metody ochrony przez nimi i inne zasady bezpiecznej pracy, pracownik służby BHP również musi zostać z nimi zapoznany, aby bezpiecznie wykonywać swoje zadania w danym zakładzie. Instruktaż stanowiskowy jest również przestrzenią do zapoznania z oceną ryzyka zawodowego na stanowisku pracownika służby BHP.

* Zgadza się – dla stanowiska pracownika służby BHP również musi być opracowana ocena ryzyka zawodowego.

Ogólne omówienie instruktażu stanowiskowego znajdziesz w tym artykule na blogu: Szkolenie wstępne w dziedzinie BHP: instruktaż stanowiskowy.

Kto prowadzi instruktaż stanowiskowy dla pracownika służby BHP

Instruktaż stanowiskowy prowadzi osoba kierująca pracownikami będąca przełożonym pracownika służby BHP. Zgodnie z wymaganiami prawa, służba BHP podlega bezpośrednio pracodawcy [2], zatem to właśnie pracodawca powinien przeprowadzić to szkolenie.

Instruktaż stanowiskowy może też przeprowadzić kierownik działu BHP, jeżeli taka funkcja istnieje w wieloosobowym dziale BHP.

Szkolenie okresowe

Oprócz szkoleń wstępnych, pracownik służby BHP musi również brać udział w szkoleniach okresowych. Zgodnie z rozporządzeniem [1], ich częstotliwość to nie rzadziej niż raz na 5 lat.

Udział w szkoleniu okresowym ma zapewnić pracownikowi służby BHP aktualizację i uzupełnienie wiedzy i umiejętności z zakresu przepisów prawnych, analizy zagrożeń i związanej z tym oceny ryzyka zawodowego. Ważnym elementem szkolenia jest temat organizacji i metod kształtowania bezpiecznych warunków pracy oraz pomoc w rozwiązywaniu trudnych problemów z obszaru BHP w zakładzie.

Zwłaszcza ten ostatni aspekt jest na ogół najbardziej wyczekiwanym punktem programu, bo służy wymianie wiedzy i poznaniu przydatnych rozwiązań, które następnie można zaproponować do wdrożenia w swoim zakładzie.

Pierwsze szkolenie okresowe

Pracownik służby BHP powinien zostać skierowany na pierwsze szkolenie okresowe w dziedzinie BHP w ciągu 12 miesięcy od dnia rozpoczęcia pracy na stanowisku. 

Jeśli behapowiec posiada zaświadczenie o udziale w szkoleniu okresowym dla pracowników służby BHP (np. od poprzedniego pracodawcy), może przedłożyć je pracodawcy. To spowoduje, że termin kolejnego szkolenia okresowego przesunie się do dnia ważności poprzedniego.

Kto konkretnie musi przechodzić szkolenie okresowe dla pracowników służby BHP

Szkolenie okresowe przeznaczone jest oczywiście dla pracowników służby bezpieczeństwa i higieny pracy, ale nie tylko. Muszą przechodzić je również osoby zatrudnione przy innej pracy wykonujące zadania służby BHP oraz specjaliści spoza zakładu pracy, czyli osoby obsługujące podmioty w zakresie BHP w ramach oddzielnych umów (np. zlecenia) czy działalności (np. jednoosobowej działalności gospodarczej) [3].

Czas trwania szkolenia okresowego dla pracownika służby BHP

Minimalny czas trwania szkolenia okresowego dla dla pracowników służby bezpieczeństwa i higieny pracy i osób wykonujących zadania tej służby wynosi 32 godziny, w tym 4 godziny ćwiczeń. W praktyce są to więc na ogół cztery dni szkoleniowe. 

Organizator

Organizatorem szkolenia okresowego dla pracowników służby BHP mogą być tylko jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie BHP. Można więc wybrać dowolny ośrodek oferujący takie szkolenie. Warto jednak skorzystać ze szkoleń o wysokiej wartości merytorycznej, aby czas poświęcony na szkolenie okazał się wartościowy.

Chcesz prowadzić szkolenia BHP?

Zastanawiasz się, czy spełniasz kwalifikacje?

A może szukasz skutecznych metod aktywizujących słuchaczy?

Poznaj “Przewodnik po szkoleniach BHP”!

Pytania Czytelników

Pytanie 1: “Czy istnieje jakakolwiek możliwość zwolnienia pracownika służby BHP z instruktażu ogólnego, np. kwalifikacje głównego specjalisty ds. BHP, wieloletnie doświadczenie zawodowe, doktorat?”

Odpowiedź: Nie. Przepisy nie przewidują żadnych wyjątków, które mogłyby zwolnić pracownika służby BHP z obowiązku udziału w instruktażu ogólnym. Przypomnę, że instruktaż ogólny ma za zadanie zapoznać pracownika z wymaganiami BHP w konkretnym zakładzie. Pracownik służby BHP, który dołącza do organizacji, nie ma tej wiedzy. Podczas instruktażu ogólnego zdobywa ją i może dalej przekazywać na prowadzonych przez siebie instruktażach ogólnych.

Pytanie 2: “Czy to prawda, że ukończenie studiów w zakresie BHP jest równoznaczne z ukończeniem szkolenia okresowego? Innymi słowy, czy jak skończę studia i zacznę pracę, to pierwsze szkolenie okresowe muszę przejść nie w ciągu roku, a dopiero po 5 latach?”

Odpowiedź: Jeżeli popatrzymy na przepisy (§ 17 [1]) oraz komentarze prawników, dowiemy się, że ukończenie takich studiów najczęściej jest równoznaczne z ukończeniem szkolenia BHP. Ważne jest jednak, aby studia zawierały w swoim zakresie program szkolenia okresowego wymagany dla pracownika służy BHP. Najczęściej tak właśnie jest. Mając takie wykształcenie, po nawiązaniu stosunku pracy, pracownik służby BHP przechodzi szkolenie wstępne, a następnie – w ciągu 5 lat od daty ukończenia studiów – musi zostać skierowany przez pracodawcę na szkolenie okresowe.

Jeśli jednak mogłabym coś doradzić na podstawie doświadczenia, sugeruję aby skorzystać z pierwszego szkolenia okresowego w ciągu 12 miesięcy od daty zatrudnienia. Szkolenie to z pewnością wniesie dużo wartościowej wiedzy dla osoby początkującej. Będzie to też okazja poznać kolegów po fachu i nawiązać zawodowe znajomości.

Pytanie 3: “Ukończyłam kiedyś studia podyplomowe w zakresie BHP, ale nie pracowałam w zawodzie. Aktualnie chcę to zmienić i szukam pracy w służbie. Od czasu ukończenia studiów minęło więcej niż 5 lat. Czy muszę we własnym zakresie wziąć udział w szkoleniu okresowym?“

Odpowiedź: Nie. Po nawiązaniu stosunku pracy, pracodawca skieruje Cię na szkolenie wstępne, a następnie w ciągu 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy również na okresowe. Nie musisz samodzielnie płacić za szkolenie, aby “przedłużyć kwalifikacje” do pracy. Kwalifikacje są bezterminowe, a szkolenia BHP dla pracowników służby BHP wykonuje się będąc czynnym pracownikiem tej służby, osobą wykonującą zadania tej służby lub specjalistą z zewnątrz.

Pytanie 4: “Mam studia dające uprawnienia do pracy w BHP, ale pracuję w innym zawodzie. Słyszałam, że po upływie 5 lat od ukończenia studiów, muszę odnowić uprawnienia i przejść szkolenie okresowe. Czy to prawda?“

Odpowiedź: Nie. Kwalifikacje do pracy w służbie BHP są bezterminowe. Nie musisz samodzielnie płacić za szkolenie, aby “przedłużyć kwalifikacje” do pracy. Dopiero po podjęciu pracy w służbie BHP, pracodawca skieruje Cię na szkolenie okresowe dla pracowników służby BHP.

Pytanie 5: “Prowadzę jednoosobową działalność i realizuję usługi BHP dla firm. Czy muszę mieć szkolenie okresowe?“

Odpowiedź: Tak. Osoby obsługujące podmioty w zakresie BHP w np. jednoosobowej działalności gospodarczej również muszą mieć ważne szkolenie okresowe dla pracowników służby BHP i osób wykonujących zadania tej służby, a czym mówi przepis wskazany pod pozycją [3]. Oczywiście w tej sytuacji należy opłacić szkolenie samodzielnie. Bez problemu można wrzucić ten wydatek w koszty działalności.