Oferta studiów kształcących przyszłych pracowników służby BHP jest ogromna. Jednak studia studiom nierówne. Są kierunki, które prowadzą przemyślaną edukację. Są i takie, które lepiej omijać szerokim łukiem. W tym artykule podpowiem Ci, na co koniecznie musisz zwrócić uwagę.

W tym artykule zajmiemy się tylko studiami. Jeśli rozważasz zawód technika BHP albo chcesz dowiedzieć się, jakie będziesz mieć możliwości pracy, zapraszam do innego artykułu: Na co zwrócić uwagę wybierając szkołę w zakresie BHP.

Twoja baza

Studia to początek. Baza, na której będziesz budować swoją drogę zawodową. Warto poświęcić czas na zrobienie dobrego researchu i wybranie jak najlepszej oferty, która jest dla Ciebie w danym momencie osiągalna. 

• Przejrzyj jak najwięcej ofert i oceń je na podstawie wskazówek z tego artykułu.
• Popytaj wśród znajomych, być może ktoś ukończył interesujący Cię kierunek i może udzielić rekomendacji.
• Jeśli nie znasz żadnego pracownika służby BHP, możesz zapytać w grupach tematycznych na Facebooku, np. w mojej grupie BHP od podszewki.

Kwalifikacje do pracy w służbie BHP

Przepis podaje, że aby móc pracować w służbie BHP konieczne jest posiadanie wyższego wykształcenia* o kierunku lub specjalizacji w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studiów podyplomowych w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy [1].

*Może to również być zawód technika BHP, ale jak już ustaliliśmy, w tym artykule zajmujemy się tylko studiami.

Skoro “w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy”, to polecałabym szukać ofert właśnie tak nazwanych, czyli “bezpieczeństwo i higiena pracy” + ewentualnie jakieś dodatkowe informacje. Przykładowo moje studia noszą nazwę “Bezpieczeństwo i Higiena Pracy – Inżynieria i Zarządzanie Bezpieczeństwem oraz Ocena i Redukcja Ryzyka Zawodowego”.

Nie wszystkie kierunki, które mają w nazwie “BHP”, dają kwalifikacje do pracy w służbie BHP. Podczas mojej pracy z Kursantami już przynajmniej kilkanaście(!) razy spotkałam się z sytuacją, że ktoś zainwestował pieniądze i czas, ukończył studia, a później okazało się, że nie dały mu one kwalifikacji do pracy w służbie BHP.

Opis studiów

W tym miejscu znajdziesz ogólną charakterystykę kierunku (czas trwania, terminy zjazdów itp.). Dowiesz się, jakie umiejętności i kwalifikacje zdobędziesz. Poznasz kluczowe zagadnienia oferowane na danym kierunku. Otrzymasz informacje, czy studia prowadzone są w formule stacjonarnej, zdalnej czy hybrydowej.

Analizując programy kierunków nadesłane do mnie przez Czytelników, to właśnie w tym miejscu spotkałam najwięcej “kwiatków”. Mam przez to na myśli sformułowania, które mogą budować złudne wyobrażenia. Poniżej podam kilka przykładów.

Przykład 1

“Celem studiów jest przygotowanie słuchaczy do uzyskania najwyższego statusu i uprawnień w zarządzaniu BHP według standardów europejskich.”

Rzeczywistość wygląda tak, że kwalifikacje do pracy w służbie BHP (zwane często uprawnieniami) określa polskie rozporządzenie [1]. Można je uzyskać kończąc dowolny kierunek studiów o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo dowolne studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Nie ma tutaj żadnych “statusów”, ani “standardów europejskich”.  

Przykład 2

“Każda firma istniejąca na rynku musi przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Ponadto każdy pracownik musi być w tym zakresie przeszkolony. Dlatego niezbędni są specjaliści, którzy zajmą się szkoleniem pracowników i nadzorowaniem przestrzegania zasad BHP w przedsiębiorstwach.“

Powyższy zapis jest tak skonstruowany, że utwierdza bardzo powszechny mit, mianowicie, że pracownik służby BHP prowadzi szkolenia BHP. Zdanie to jest tylko częściowo prawdziwe. Pracownik służby BHP prowadzi instruktaże ogólne będące częścią szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP. Natomiast do zadań pracownika służby BHP nie należy prowadzenie szkoleń okresowych w dziedzinie BHP [1]. Taka informacja zawarta w opisie oferty może budować mylny obraz zadań pracownika służby BHP.

Druga kwestia to “nadzorowanie przestrzegania zasad BHP w przedsiębiorstwach”. Służba BHP jest organem doradczo-kontrolnym pracodawcy, a nie organem dozoru, czy też nadzoru. Zanim więc zaczniesz analizować oferty, zapoznaj się z rozporządzeniem w sprawie służby BHP, poznaj jej rolę i zadania [1]. Pozwoli Ci to wyłapywać podobne nieścisłości w innych ofertach.

Przykład 3

“Po ukończeniu naszego kierunku możesz pracować:

• jako inspektor BHP
• jako specjalista BHP
• w organach nadzoru PIP, PPOŻ., Sanepid, UDT
• w działach ds. BHP
• w firmach szkolących z zakresu BHP.”

Mamy tutaj kilka błędów i kilka nieścisłości.

Pierwsza sprawa, że niepotrzebnie porozbijano tutaj stanowiska w służbie BHP w taki sposób. Porządkując więc, w służbie BHP (zwanej potocznie działem BHP) można zostać zatrudnionym na jednym z pięciu stanowisk: inspektora ds. BHP, starszego inspektora ds. BHP, specjalisty ds. BHP, starszego specjalisty ds. BHP i głównego specjalisty ds. BHP [1].

Osoba, która ukończyła studia ma kwalifikacje do pracy na stanowisku starszego inspektora ds. BHP. Nie ma jeszcze kwalifikacji do pracy na stanowisku specjalisty ds. BHP, bo do tego, obok wyższego wykształcenia, wymagany jest już przynajmniej roczny staż pracy w służbie BHP. 

Druga sprawa, aby podjąć pracę w wymienionych instytucjach nadzoru, studia z zakresu BHP nie są wymogiem kwalifikacyjnym. Owszem, mogą stanowić dodatkowy atut, ale o niewielkim znaczeniu.

Trzecia sprawa, “praca w firmach szkolących”… No cóż, aby kogoś szkolić, najpierw samemu trzeba mieć dużą wiedzę. Z pewnością nie można myśleć o rozpoczęciu swojej kariery zawodowej od prowadzenia szkoleń.

Przedmioty

Aby studia przyniosły Ci możliwie najwięcej korzyści, powinny mieć w swoim zakresie przydatną wiedzę, bez nic nie wnoszących “zapychaczy”. Do grupy przydatnych przedmiotów z pewnością należeć będą:

• Prawo pracy.
• Praca w służbie BHP – organizacja służby BHP, jej zadania i uprawnienia, standardy pracy w zawodzie itp.
• Identyfikacja zagrożeń w środowisku pracy (chemiczne, fizyczne, biologiczne, psychospołeczne itp.) oraz dobór metod i środków ochrony przed skutkami działania tych zagrożeń.
• Pomiary czynników szkodliwych i uciążliwych w środowisku pracy (organizacja pomiarów, interpretacja wyników, prowadzenie wymaganej dokumentacji).
• Analiza i ocena ryzyka zawodowego oraz metody jego redukcji.
• Wymagania BHP dotyczące budynków, pomieszczeń, stanowisk pracy.
• Badanie wypadków przy pracy (postępowania powypadkowe, dokumentacja, świadczenia, profilaktyka).
• Choroby zawodowe (procedura postępowania, dokumentacja, świadczenia, profilaktyka).
• Transport wewnątrzzakładowy. 
• Magazynowanie.
• Ergonomia.
• Podstawowe zagadnienia z zakresu ochrony przeciwpożarowej.
• Podstawowe zagadnienia z zakresu udzielania pierwszej pomocy.
• Przygotowanie dydaktyczne (przydatne do poprawnego prowadzenia instruktaży ogólnych oraz jedna z wymaganych przepisami kwalifikacji wykładowcy szkoleń okresowych w dziedzinie BHP).

Przedmioty, które nie są niezbędne, ale z pewnością przydadzą się w pracy w służbie BHP:

• System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.
• Awarie przemysłowe.
• Psychologia pracy.
• Kompetencje interpersonalne pracownika służby BHP.
• Analiza statystyczna.

Dodatkowe kwalifikacje

Wiele kierunków oferuje, oprócz zdobycia kwalifikacji do pracy w służbie BHP, również inne kompetencje. Wśród nich z pewnością przydatne będą:

• audytor systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, np. zgodne z ISO 45001 (często również w połączeniu z jakością i ochroną środowiska),
• zaświadczenie ukończenia szkolenia z pierwszej pomocy,
• zaświadczenie o ukończeniu kursu w zakresie zwalczania pożarów i prowadzenia ewakuacji.

Warto dodać, że powyższe kwalifikacje nie są niezbędne do podjęcia pracy w służbie BHP. Mogą po prostu stanowić dodatkowy atut.

Wykładowcy

Jednym z punktów dających najwyższą gwarancję dobrych jakościowo studiów są wykładowcy z doświadczeniem praktycznym. Wiele uczelni publikuje w swoich ofertach informacje na temat wykładowców. Warto się z nimi zapoznać. 

Bardzo dużo można się również nauczyć od inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy i Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Dysponują oni szeroką wiedzą z różnych branż. Można nie tylko dowiedzieć się ciekawych rzeczy o BHP w różnych sektorach przemysłu, ale też otrzymać sporo wartościowych wskazówek na przyszłość.

Podsumowanie

Wybór kierunku to pierwszy etap budowania kariery w zawodzie pracownika służby BHP. Warto poświęcić czas i gruntownie przeanalizować dostępne oferty. Zwróć szczególną uwagę na:

• Wyraźną informację, że ukończenie danego kierunku daje kwalifikacje do pracy w służbie BHP.
• Program studiów, który będzie zawierał przedmioty rzeczywiście przydatne w pracy w służbie BHP.
• Wykładowców z doświadczeniem praktycznym.

Dodatkowe kwalifikacje oferowane w ramach kierunku mogą stanowić atut, jednak nie będą miały znaczenia, jeżeli powyższe punkty nie będą spełnione. Najpierw baza, później atuty. 🙂

Masz pytania? Napisz w komentarzu pod artykułem.